Sturend webdesign

In november 2018 stond in de Digitaal Gids een mooi stuk van Rens Lieman over hoe elementen in het ontwerp van een website van invloed kunnen zijn op het beslissingsproces van de bezoeker. Rens Lieman deed in die bijdrage uit de doeken hoe neuromarketing wordt toepast via usability.

Deze zogenaamde Dark Patterns zijn volgens de bedenker van de term Harry Brignull trucs die in websites en apps worden ingezet om je… nou ja, eigenlijk dingen te laten doen die je niet van plan was. Dingen die je doet omdat je te happig was of niet goed oplette.

Mag dat dan zomaar? Volgens Charlotte Pavillon, hoogleraar aan de Rijksuniversiteit Groningen, vallen deze trucs in een grijs gebied.

Patronen

Welke patronen bestaan er dan allemaal?

• strikvragen: als een vraag net genoeg onduidelijk is omschreven om jou de verkeerde keuze te laten maken, hebben we het over een strikvraag. Een veelgebruikte manier om je lid te maken van een nieuwsbrief waar je helemaal niet op zit te wachten.
• alvast in je mandje: zogenaamd om het makkelijk te maken voor jou als shopper, zit er alvast een product in je mandje. Toevallig een optie aangevinkt op een van de vorige pagina’s?
• het kakkerlakkenhotel: aanmelden was makkelijk, maar afmelden is een regelrechte speurtocht, waarbij de enige webpagina doorlinkt naar een andere, maar telkens zonder afmeldmogelijkheid.
• privacy Zuckering: zonder dat je in het de gaten hebt, deel je veel meer met de buitenwereld dan je bedoeling was. Genoemd naar Facebook CEO Mark Zuckerberg (je snapt waarschijnlijk wel waarom…)
• de afleiding: het favoriete gereedschap van een goochelaar werkt ook prima op websites; de aandacht afleiden zodat je focus verschuift
• verborgen kosten: in de laatste stap van het bestelproces staan opeens extra kosten voor verzending en afhandeling. Maar je was zo enthousiast dat je op “Bestellen” hebt geklikt.
• de wisseltruc: de website suggereert een bepaalde actie, maar het tegenovergestelde wordt uitgevoerd. Zoals een kruisje waarmee je een popup denkt te sluiten, maar waaronder gewoon een link zit naar een andere website.
• emotie bespelen: weet je zeker dat je deze hotelkamer aan je voorbij wil laten gaan? Het is de laatst beschikbare kamer en er zijn nu 5 anderen aan het boeken!
• vermomde advertenties: de advertenties lijken onderdeel van de content te zijn, maar als je er op klikt…
• gedwongen lidmaatschap: je gratis proefmaand is afgelopen en héél stilzwijgend wordt je creditcard belast. Vaak gebruikt in combinatie met het kakkerlakkenhotel.
• vriendenspam: er wordt gevraagd om je naam en e-mailadres achter te laten om zo je netwerk te vergroten. Maar ondertussen worden al je contacten vanuit jouw naam benaderd. LinkedIN heeft door toepassing van deze truc in 2015 een rechtszaak verloren.

Ben je benieuwd naar sturend webdesign, hier is de link naar het originele stuk van Rens Lieman.

Wil je hoe deze technieken in de praktijk worden toegepast? De mensen achter darkpatterns.org houden al sinds 2010 een Twitter-account met voorbeelden bij: https://twitter.com/darkpatterns….